Ex Libris
Mae hydref prysur yn dod â blwyddyn hanesyddol a llawn digwyddiadau yn llyfrgell yr eglwys gadeiriol i ben, fel y noda Mari James, Swyddog Datblygu Llyfrgell yr Eglwys Gadeiriol
Ar ôl haf prysur, gydag ymweliad cyntaf y Beibl Cymraeg cyntaf o 1588 â Chymru, cynhaliodd y Llyfrgell gyfres o ddigwyddiadau yn yr hydref hefyd. Fe wnaethom ni gymryd rhan unwaith eto yn rhaglen Drysau Agored Ewrop a drefnwyd yng Nghymru gan Cadw. Mynychodd mwy o bobl nag erioed ein digwyddiadau ar y cyd â’r Eglwys Gadeiriol a Phalas yr Esgob. Fe wnaethom nodi pen-blwydd ymweliad Harri II â Mynyw ar bererindod ar Ŵyl Mihangel yn 1171; rhoddodd y brenin Normanaidd anrhegion, gan gynnwys capiau ar gyfer "y cantorion i Dduw a Dewi Sant". Bob blwyddyn rydyn ni’n nodi hyn trwy ddyfarnu capiau Gŵyl Mihangel i ddau o'n côr.
Fe wnaethom ni nodi ymweliad yn 1925 ag Eglwys Gadeiriol Tyddewi gan grŵp o Batriarchiaid Uniongred gan gynnwys rhai o Jerwsalem, Alexandria, Gwlad yr Iorddonen, Petrograd a "Kiev". 100 mlynedd yn ddiweddarach, cynhaliodd yr Eglwys Gadeiriol gyfarfod o'r Comisiwn Rhyngwladol ar gyfer Deialog Ddiwinyddol Anglicanaidd-Uniongred (ICAOTD). Yn y Llyfrgell arddangoswyd ffotograffau o'r ymweliad blaenorol iddynt. Roedd ymwybyddiaeth gref o'r ffaith ein bod ni i gyd, pan sefydlodd Dewi ei fan addoli yn y 6ed ganrif, yn un gymuned Gristnogol Ewropeaidd a oedd yn rhannu credo Nicaea.
Cynhaliwyd seminarau, teithiau ac arddangosfeydd yn Wythnos y Llyfrgelloedd. 150 mlynedd ers marwolaeth yr Esgob Connop Thirlwall, arweiniodd yr Esgob Wyn Evans daith o amgylch pen gorllewinol yr Eglwys Gadeiriol a adferwyd fel cofeb i'r Esgob Thirlwall yn y 1870au. Clywsom fwy am yr ymchwil diweddaraf i fywyd a gwaith Thirlwall gan yr Athro Emerita Frances Knight a'r Parch Christopher Cunliffe. Datgelodd arddangosfa gan Archifdy Sir Benfro adroddiadau diddorol gan lygad-dystion o'r gwaith adfer.
Rhoddodd Canolfan Materion Rhyngwladol Cymru fenthyg copi gwreiddiol i ni o lythyr Apêl Heddwch 1925, a anfonwyd gan arweinwyr enwadau Cristnogol Cymreig at eglwysi yn yr Unol Daleithiau. Y cyntaf o'r 14 llofnodwr oedd yr Esgob John Owen o Dyddewi, Llywydd Cyngor Cymru Cynghrair y Cenhedloedd.
Mae paratoadau ar y gweill ar gyfer 2026, gan gynnwys ar gyfer yr Eisteddfod Genedlaethol a fydd yn cael ei chynnal rhwng Eglwyswrw ac Aberteifi ym mis Awst, 850 mlynedd ar ôl i'r Arglwydd Rhys gynnal y gystadleuaeth gyntaf ar gyfer beirdd a chantorion o bob cwr o Gymru yno yn 1176. Bydd digwyddiadau yn yr Eglwys Gadeiriol yn canolbwyntio ar feddrod ac arddelw yr Arglwydd Rhys.
Rhwng y Nadolig a'r Flwyddyn Newydd bydd teithiau o amgylch rhannau mwy dieithr efallai o'r Eglwys Gadeiriol, gan gynnwys ymweliad â'r Llyfrgell, am 11am ar 27 a 30 Rhagfyr. Gallwch archebu ar-lein yn www.StDavidsCathedral.org.uk/discover/library