Y Parsis a Zoroastriaeth

Mae'r Swyddog Rhyng-ffydd Shirley Murphy yn siarad â'i ffrind Indiaidd Benaifer Buhariwala am ei gymuned a'i threftadaeth ddiwylliannol gyfoethog.

Zoroastriaeth yw'r grefydd mae’r gymuned Parsi yn ei dilyn. Mae ei tharddiad yn dyddio’n ôl i tua 650 i 600 CC yn Persia (Iran heddiw) ac fe'i sefydlwyd gan y Proffwyd Zarathustra (a elwir hefyd yn Zoroaster). Mae Zoroastriaeth yn un o grefyddau hynaf y byd ac mae'n credu yn neuoliaeth daioni a drygioni, pwysigrwydd ymddygiad moesegol ac yn addoli Ahura Mazda fel y duwdod goruchaf, sef yr un duw anweledig. Maen nhw’n addoli golau, sy'n cael ei gynrychioli gan dân.

Amcangyfrifir bod 2.6 miliwn o Zoroastriaid ledled y byd, a'r Parsis ('Parsi' yw’r gair Gujarati am Bersiaidd) yn India yw'r grŵp unigol mwyaf.

Mae Blwyddyn Newydd Parsi yn cael ei dathlu'n bennaf yn nhaleithiau Gujarat a Maharashtra yn India, lle mae'r gymuned Parsi wedi'i chrynhoi. Mae Parsis yn dathlu'r achlysur trwy lanhau eu cartrefi a'u haddurno â blodau a rangoli i greu awyrgylch croesawgar i ymwelwyr.

Maen nhw’n gwisgo mewn dillad traddodiadol ac yn ymweld â'r Deml Dân ar ôl brecwast. Mae Parsis yn ninas Mumbai yn cymryd rhan mewn dramâu Gujarati. Mae sawl bwyty yn y ddinas yn gweini prydau Parsi fel farcha, pattice wyau, mithu dahi, sali boti, cyw iâr jardaloo, mithu dahi, pulav aeron. Maen nhw hefyd yn perfformio gweddi o'r enw Jashan i fynegi diolchgarwch i'r Arglwydd, gweddïo am ffyniant, a cheisio maddeuant.

Mae unigolion hefyd yn cynnig llaeth, ffrwythau, blodau, dŵr a choed sandal i'r tân sanctaidd. Mae pobl yn ymweld â'u ffrindiau a'u perthnasau ac mae gwesteion yn cael eu cyfarch â dŵr petalau rhosyn, yn cael cynnig Faluda i'w yfed, yn cyfnewid dymuniadau Navroz Mubarak a hefyd yn rhoi rhoddion i elusennau’r tlodion.

Dywed Benaifer: "Heddiw, mae Zoroastriaid ac unigolion o sawl cefndir diwylliannol gwahanol yn dathlu Navroz, gŵyl fywiog sy'n dathlu dyfodiad y gwanwyn, buddugoliaeth daioni dros ddrygioni a'r addewid o ddechrau newydd.

"Er y gall arferion rhanbarthol amrywio, dydy egwyddorion sylfaenol y dathliad sef cytgord, gobaith, aileni ac adnewyddu byth yn newid. Mae'n ŵyl sy'n annog cytgord, heddwch a dealltwriaeth drawsddiwylliannol gan oresgyn rhwystrau crefyddol.

"Mae ei hanes cyfoethog, ei symbolaeth ddwfn a'i harferion hyfryd yn gwneud Navroz yn ŵyl ddiwylliannol a chrefyddol arwyddocaol i Zoroastriaid a llawer o bobl eraill ledled y byd. Wrth i ni ddathlu Navroz, gofynnwn i bobl gofleidio ysbryd adnewyddiad, meithrin gobaith ar gyfer y dyfodol, ac ymdrechu i greu byd mwy heddychlon a chytûn."